Karbon monoksit zehirlenmesi, renksiz, kokusuz ve zehirli bir gaz olan karbonmonoksitin (CO) solunmasından kaynaklanan bir durumdur. Vücutta oksijen taşınması için kritik önem taşıyan kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobin ile oksijenden 200 kat daha hızlı bağlanır. Bu durum, dokulara ve organlara yeterli oksijen taşınmasını engeller ve ciddi sağlık problemlerine, hatta ölüme yol açabilir.
Karbonmonoksit zehirlenmesine neden olan faktörler:
- Yanma ürünlerinden kaynaklı CO: Sobalar, şofbenler, jeneratörler ve arabalar gibi yanma işlemi gerçekleştiren cihazlar, tam yanma sonucunda CO üretir. Özellikle havalandırmanın yetersiz olduğu ortamlarda CO birikerek zehirlenmelere yol açabilir.
- Arızalı cihazlar: Bacası çekmeyen sobalar, arızalı şofbenler ve baca temizliği yapılmamış ısıtma sistemleri CO sızıntısına neden olabilir.
- Orman yangınları: Orman yangınları sırasında açığa çıkan duman, CO içerir ve zehirlenmelere yol açabilir.
Karbonmonoksit zehirlenmesinin belirtileri:
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı ve kusma
- Yorgunluk
- Halsizlik
- Baş dönmesi
- Zihin bulanıklığı
- Bilinç kaybı
- Konuşmada zorluk
- Göğüs ağrısı
- Kas krampları
- Solukluk
Karbonmonoksit zehirlenmesi riski yüksek olan gruplar:
- Bebekler ve küçük çocuklar
- Yaşlılar
- Hamileler
- Kalp ve akciğer hastaları
- Astım ve KOAH hastaları
- Sigara içenler
Karbonmonoksit zehirlenmesinden korunma yolları:
- Evdeki tüm yanma cihazlarının düzenli olarak bakımını yaptırın.
- Bacaları her yıl temizletin.
- Karbonmonoksit dedektörü kullanın.
- Kapalı ortamlarda uzun süre yanma cihazlarını çalıştırmayın.
- Arabanızı kapalı garajda çalıştırmayın.
- Orman yangınları sırasında evinizden dışarı çıkmayın.
Karbonmonoksit zehirlenmesi şüphesi durumunda yapılması gerekenler:
- Hemen temiz havaya çıkın.
- 112 Acil Servisi arayın.
- Zehirlenen kişi bilincini kaybetmişse solunum ve nabız kontrolünü yapın.
- CPR (Kardiyopulmoner Resüsitasyon) uygulamasını biliyorsanız başlayın.
- Kişiyi sıcak tutun.
Karbonmonoksit zehirlenmesi, önlenebilir bir durumdur. Yukarıdaki önlemleri alarak kendinizi ve ailenizi bu tehlikeden koruyabilirsiniz.